Table of Contents
টোকা: এই ব্লগটো এজন বাহ্যিক ব্লগাৰৰ দ্বাৰা লিখিত। এই পোষ্টৰ জৰিয়তে প্ৰকাশিত মতামত আৰু দৃষ্টিভঙ্গীসমূহ কেৱল লেখকৰ।
বিগত বছৰবোৰত ক্ৰিপ্ট’ৰ খণ্ডটো হৈছে পৃথিৱীৰ দ্ৰুততম বিকাশশীল ডমেইনবোৰৰ ভিতৰত এটা। বৰ্তমান প্ৰায় 2000 ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী উপলব্ধ আছে, যাৰ ভিতৰত বহুখিনি অতি প্ৰতিশ্ৰুতিপূৰ্ণ আৰু অভিনৱ ধাৰণাৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত। তথাপিও কেন্দ্ৰীভূত প্লেটফৰ্মবোৰ হৈছে এই সম্পদবোৰৰ সৈতে লেনদেন কৰাৰ কিছুমান সঘন আৰু সুলভ উপায়।
এই পৰিস্থিতিৰ ফলস্বৰূপে বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জ (DEX) প্লেটফৰ্মৰ বিকাশ দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে। বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জবোৰে (DEXes) জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছে কিয়নো এইবোৰে কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জসমূহতকৈ (CEXes) উন্নত সুৰক্ষা গেৰাণ্টি প্ৰদান কৰে। এই ক্ষেত্ৰত Uniswap হৈছে এক সুপৰিচিত উদাহৰণ।
কিন্তু বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জবোৰৰ বিষয়ে ভালদৰে বুজিবলৈ আমি প্ৰথমে বিকেন্দ্ৰীকৰণ প্ৰকৃততে কি তাৰ সৈতে আৰম্ভ কৰিব লাগিব।
বিকেন্দ্ৰীকৰণ কি?
আজিকালি আমি বিকেন্দ্ৰীকৰণৰ বিষয়ে বহুত শুনি থাকো। কিন্তু ইয়াৰ প্ৰকৃত অৰ্থ কি? ওপৰৰ ছবিবোৰত তিনিটা বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ নেটৱৰ্ক আৰ্কিটেকচাৰ দেখুওৱা হৈছে। নক্সাৰ নেটৱৰ্কবোৰে অন্যান্য বস্তুৰ লগতে যিকোনো বাস্তৱ-পৃথিৱীৰ নেটৱৰ্ক যেনে সামাজিক সম্পৰ্ক, কম্পিউটাৰ নেটৱৰ্ক আৰু নিশ্চয়কৈ বিত্তীয় লেনদেন প্ৰতিফলিত কৰিব পাৰে। প্ৰতিটো ন’ড (পিৰ বুলিও জনা যায়) হৈছে এক স্বয়ংসম্পূৰ্ণ সত্তা (যেনে সমাজৰ এজন ব্যক্তি, কম্পিউটাৰ নেটৱৰ্কত এটা কম্পিউটাৰ, জৈৱিক প্ৰণালীৰ এটা কোষ)। প্ৰতিটো লিংকে দুটা ন’ডৰ মাজৰ সংযোগ সূচিত কৰিব বুলি ধাৰণা কৰা হয়। উদাহৰণ স্বৰূপে, এখন সমাজত দুজন মানুহৰ মাজত এটা সম্পৰ্ক আছে যি দুজন বন্ধু। দুটা ন’ডৰ মাজত কম্পিউটাৰ নেটৱৰ্কত এটা সংযোগ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত ইটোৱে সিটোৰ সৈতে পোনপটীয়াকৈ যোগাযোগ কৰে।
বাওঁফালৰ নক্সাখনত এটা সম্পূৰ্ণ কেন্দ্ৰীভূত সংস্থা দেখুওৱা হৈছে। সকলো ন’ডে ইটোৱে সিটোৰ সৈতে মাজত ন’ডটোৰ জৰিয়তে ভাব বিনিময় কৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে CEXesত, সকলো লেনদেন এক্সচেঞ্জৰ দ্বাৰা নিজে পৰিচালিত কেন্দ্ৰীয় চাৰ্ভাৰৰ জৰিয়তে প্ৰেৰণ কৰা হয়।
মাজৰ চিত্ৰখনত এক হাইব্ৰিড প্ৰণালী দেখুওৱা হৈছে। প্ৰণালীটোত বহুতো ন’ড আছে যিয়ে কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰে। ন’ডৰ মাজত যোগাযোগ হ’লে এই কেন্দ্ৰবোৰৰ মাজেৰে পাৰ হ’ব লাগিব। এনে পদ্ধতিবোৰ শেহতীয়া DEXes (উদাহৰণ স্বৰূপে, 0x আৰু KyberNetwork) য়ে অৰ্ডাৰ মিলাবলৈ আৰু লিকুইডিটি যোগানৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে 0x-ত, অৰ্ডাৰ মিলোৱা কামটো কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰা সীমিত সংখ্যক ৰিলেয়াৰৰ মাজেৰে পাৰ হ’ব লাগিব। ইফালে, KyberNetwork য়ে লিকুইডিটি কেন্দ্ৰ হিচাপে কাম কৰে।
সোঁফালৰ ছবিখনে এটা সম্পূৰ্ণ বিকেন্দ্ৰীকৃত প্ৰণালী দেখুৱাইছে। প্ৰতিটো ন’ড কম সংখ্যক আন ন’ডৰ সৈতে সংযুক্ত হৈ থাকে আৰু নেটৱৰ্কত সমান সদস্য হিচাপে কাম কৰে। ইয়াত একেবাৰে বাওঁফালে থকা চিত্ৰখনৰ দৰে কোনো কেন্দ্ৰীভূত সত্তা নাই আৰু মাজত থকা ছবিখনৰ দৰে কোনো কেন্দ্ৰও নাই। DEXes-য়ে সকলো কাৰ্যক্ষমতাৰ বাবে এনে লক্ষ্যবোৰ আদৰ্শভাৱে পূৰণ কৰিব লাগে, যাৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত আছে অৰ্ডাৰ মিলোৱা, লেনদেনৰ নিষ্পত্তি ইত্যাদি।
DEX (বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জ) কি আৰু ই কেনেদৰে পৃথক?
আটাইতকৈ মৌলিক অৰ্থত এক বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জে এক নতুন প্ৰকাৰৰ যোৰা-মিলোৱা সেৱা প্ৰদান কৰে যাৰ ফলত ব্যৱসায়ীসকলে পুঁজি পৰিচালনা কৰাৰ বাবে মধ্যস্থতাকাৰী সংগঠনৰ প্ৰয়োজন নোহোৱাকৈ অৰ্ডাৰ দিব পাৰে আৰু ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সীৰ ট্রেডিং কৰিব পাৰে।
স্ব-কাৰ্যকৰী স্মাৰ্ট চুক্তিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতাৰ বাবে এই বিকেন্দ্ৰীকৃত গতিশীল প্ৰণালীয়ে সাধাৰণতে কেন্দ্ৰীভূত ক্ৰিপ্ট’ এক্সচেঞ্জত হোৱা ব্যয়তকৈ যথেষ্ট কম খৰছত দ্ৰুত ট্রেডিং সক্ষম কৰে।
কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জবোৰত গ্ৰাহকসকলে ডিপ’জিট কৰিব লাগিব আৰু তাৰ পিছত এখন IOU জাৰী কৰিব লাগে (যাৰ অৰ্থ হৈছে “মই আপোনাৰ ওচৰত ঋণী” আৰু ই এক অনানুষ্ঠানিক দস্তাবেজক বুজায় যিয়ে এটা পক্ষৰ আন এটা পক্ষৰ ওচৰত থকা ঋণ স্বীকাৰ কৰে) যিটো এক্সচেঞ্জত মুক্তভাৱে বিনিময় কৰা হয়। যেতিয়া গ্ৰাহকে ধন উলিয়াই ল’বলৈ অনুৰোধ কৰে তেতিয়া এই IOU বোৰ ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সীলৈ ৰূপান্তৰ কৰা হয় আৰু লাভ পোৱাৰ অধিকাৰ প্ৰাপ্ত গৰাকীক প্ৰদান কৰা হয়।
ইয়াৰ উপৰিও কেন্দ্ৰীভূত ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী এক্সচেঞ্জবোৰে তেওঁলোকৰ গ্ৰাহকৰ ক্ৰিপ্ট’ সম্পদ জমা ৰাখে, য’ত ক্ৰেতা আৰু বিক্ৰেতা দুয়ো অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে আৰু তেওঁলোকে পুঁজিপ্ৰাপ্তিৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ব্যক্তিগত চাবিবোৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
মানুহ এজনে কিয় বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জ ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে?
নতুনকৈ যোগদান কৰা সকলৰ বাবে, নিজৰ ব্যক্তিগত চাবিবোৰ ৰাখিব পৰা ক্ষমতাক গোপনীয়তা-সচেতন ব্যৱহাৰকাৰীসকলৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সুবিধা হিচাপে দেখা যায় যিসকলে তেওঁলোকৰ ক্ৰিপ্ট’ সম্পদৰ ওপৰত সম্পূৰ্ণ নিয়ন্ত্ৰণ বিচাৰে। কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জ মডেলত এটা সংস্থাই ব্যৱহাৰকাৰীৰ ব্যক্তিগত চাবিসমূহক ৰক্ষণাবেক্ষণ দিয়ে আৰু ট্রেড সক্ষম কৰে। আনহাতে এটা বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জে ব্যৱহাৰকাৰীসকলক তেওঁলোকৰ নিজৰ ব্যক্তিগত চাবি আৰু ধনৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ বজাই ৰাখি বিতৰণ কৰা লেজাৰত ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সীৰ ট্রেড কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।
দ্বিতীয়তে, কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জৰ বিপৰীতে বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জৰ যথেষ্ট কম আৰু বহুক্ষেত্ৰত শূন্য মাচুল হয়। স্বয়ংক্ৰিয় বজাৰ নিৰ্মাতা হিচাপে জনাজাত এক উদ্ভাৱনৰ জৰিয়তে, বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জে ব্যয় (AMM) যথেষ্ট হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
AMM ব্যৱহাৰ কৰোঁতে পৰম্পৰাগত অৰ্ডাৰ বুকটো লিকুইডিটি পুলৰ সৈতে সলনি কৰা হয় যিবোৰ এটা ট্ৰেডিং যোৰাত দুয়োটা ক্ৰিপ্ট’ সম্পদৰ বাবে পূৰ্ব-পুঁজি যোগান ধৰা হয়। লিকুইডিটি ব্যৱহাৰকাৰীৰ এক নেটৱৰ্কৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা হয়, যি তেওঁলোকে অংশগ্ৰহণ কৰা লিকুইডিটি পুলৰ শতাংশৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ট্ৰেডিং মাচুলৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ জমাৰ ওপৰত নিষ্ক্ৰিয় উপাৰ্জন কৰিব পাৰে।
আজিকালি প্ৰতিটো কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জে ক্ৰিপ্ট’ কাষ্টডিয়েল সেৱা হিচাপে কাম কৰে। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে তেওঁলোকে ব্যৱহাৰকাৰীৰ ক্ৰিপ্ট’ সম্পদ পৰিচালনা কৰে আৰু যিহেতু বৃহৎ পৰিমাণৰ ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী এটা স্থানত সঞ্চিত কৰা হয় সেইবাবে কেন্দ্ৰীভূত এক্সচেঞ্জবোৰত আক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা থাকে। যিহেতু বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জত পুঁজি জমা নাথাকে সেইবাবে সেইবোৰ এক্সচেঞ্জ এনে আক্ৰমণকাৰীৰ বাবে আকাংক্ষিত লক্ষ্য নহয়।
কাষ্টডিটো DEX ৰ সৈতে সমগ্ৰ ব্যৱহাৰকাৰীৰ মাজত বিতৰণ কৰা হয় যাৰ ফলত আক্ৰমণ অধিক ব্যয়বহুল, কম লাভজনক আৰু অধিক কঠিন হয়। যিহেতু ব্যক্তিগত ব্যৱহাৰকাৰীসকলে সম্পূৰ্ণৰূপে পুঁজি পৰিচালনা কৰে, মধ্যস্থতাকাৰীৰ অভাৱৰ অৰ্থ হৈছে যে বেছিভাগ DEX ৰ প্ৰতিপক্ষৰ বিপদাশংকা কম হয়, কিয়নো পুঁজিবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে ব্যক্তিগত ব্যৱহাৰকাৰীৰ মালিকানাধীন যিয়ে ব্যক্তিগত ক্ৰিপ্ট’ ট্ৰেডাৰসকলক সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতা আৰু কৰ্তৃত্ব প্ৰদান কৰে।
যদিও বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জৰ কেইবাটাও অভিনৱ লাভালাভ আছে তথাপি সেইবোৰৰ কেইটামান নেতিবাচক দিশো আছে।
ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী এক্সচেঞ্জ হৈছে বিশ্বব্যাপী ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী বজাৰৰ বাবে লিকুইডিটিৰ এক অত্যাৱশ্যকীয় উৎস যি দৈনিক ট্ৰেডৰ কাৰ্যকলাপত বহু বিলিয়ন ডলাৰৰ ব্যৱসায়ক সহযোগ কৰে। আপুনি যদি অতীতত ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী ক্ৰয় কৰিছিল তেনেহ’লে আপুনি নিঃসন্দেহে WazirX আৰু Binance দৰে এক্সচেঞ্জৰ জৰিয়তে এইটো কৰিছে।
ইয়াৰ উপৰিও এক অপ্ৰশিক্ষিত চকুৰ বাবে DEX যথেষ্ট জটিল যেন লাগিব পাৰে। লগতে এজন ব্যৱহাৰকাৰীয়ে তেওঁৰ ব্যক্তিগত চাবি আৰু পুঁজি সঠিকভাৱে পৰিচালনা কৰিব লাগিব যি প্ৰায়ে বহুতো ব্যৱহাৰকাৰীৰ বাবে সময় আৰু ব্যয়সাপেক্ষ নহয়। সেয়েহে এইটো বিবেচনা কৰিব পাৰি যে যেতিয়া DEX ৰ কথা আহে, ইয়াত প্ৰৱেশৰ ক্ষেত্ৰত এক বৌদ্ধিক বাধা আছে।
অৱশ্যে ক্ৰিপ্ট’ উদ্যোগটো ইয়াৰ নিৰন্তৰ উদ্ভাৱনৰ বাবে জনাজাত আৰু অতি সোনকালেই এক ব্যৱহাৰকাৰী-অনুকূল প্লেটফৰ্মৰ উদ্ভৱ হ’ব যিটো কৰবাত এক অজ্ঞাত/জ্ঞাত ষ্টাৰ্ট-আপৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰা হ’ব।
বৰ্তমান সময়ত বিকেন্দ্ৰীকৰণ এক মূল নীতি হিচাপে লোৱা এক নতুন প্ৰজন্মৰ এক্সচেঞ্জে ক্ৰিপ্ট’ৰ পৃথিৱীৰ পৰা জনপ্ৰিয়তা আৰু মনোযোগ লাভ কৰিছে। আনকি Square আৰু Twitter ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী বিষয়া জেক ডৰ্চে শেহতীয়াকৈ তেওঁৰ 5.6 নিযুত ছ’চিয়েল মিডিয়া অনুসৰণকাৰীক জনাইছিল যে তেওঁ এটা ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী বিকেন্দ্ৰীকৃত এক্সচেঞ্জ (বিটিচি)ৰ ওপৰত কাম কৰি আছে।
দায়লুপ্তি: ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সী আইনী নিবিদা নহয় আৰু বৰ্তমান অনিয়ন্ত্ৰিত পৰ্যায়ত আছে। অনুগ্ৰহ কৰি নিশ্চিত কৰক যে আপুনি ক্ৰিপ্ট’কাৰেন্সীৰ ব্যৱসায় কৰোঁতে পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ বিপদাশংকা মূল্যায়ন কৰিব, কিয়নো এইবিলাকৰ মূল্য প্ৰায়েই উচ্চ হাৰত অস্থিৰভাৱে উঠা-নমা কৰি থাকে। এই অংশত প্ৰদান কৰা তথ্যই কোনো ধৰণৰ বিনিয়োগৰ পৰামৰ্শ বা WazirXৰ আনুষ্ঠানিক স্থিতিৰ প্ৰতিনিধিত্ব নকৰে। WazirX-এ যিকোনো সময়তে আৰু আগতীয়া জাননী অবিহনেই, যিকোনো কাৰণত এই ব্লগ প’ষ্টটো সংশোধন বা পৰিৱৰ্তন কৰাৰ অধিকাৰ, একমাত্ৰ নিজা বিবেচনাত সংৰক্ষিত কৰি ৰাখিছে।
